Bir Düğün Gecesi Romanı – Adalet Ağaoğlu

Roman, Adalet Ağaoğlu’nun 1973’te “Ölmeye Yatmak” romanı ile başladığı “Dar Zamanlar” üçlemesinin ikinci kitabıdır. 1979’da yayımlanmıştır. 1987’de de üçlemenin son kitabı “Hayır” yayımlanmıştır. Yazar üç romanda da Cumhuriyet ideolojisiyle başlattığı hesaplaşmasını, bireyleşme ve kendini gerçekleştirme merkezli inceler.

Bir Düğün Gecesi, 26 Kasım 1972 tarihinde saat 19.00’da Aysel’in ağabeyi İlhan’ın kızı Ayşen’le Tümgeneral Hayrettin Özkan’ın oğlu Ercan’ın Anadolu Kulübü’nde yapılan düğününü anlatmaktadır.

Roman, o dönem ülke politikasına yön veren iki güç; ordu ve sermayenin işbirliğini sembolize etmesi açısından önemli bir yere sahiptir. Ayrıca davetlilerin ordu, akademik ve iş çevresinden olması okuyucuya 1970 ve öncesinin sosyopolitik yapısı hakkında geniş gözlem imkânı sunar. Düğün için İstanbul’dan gelen ressam Tezel’in gece yolculuğu ve bu yolculuk sırasında geriye dönüşler romanın ara bölümlerini oluşturur. Romanın anlatıcısı Ömer’dir. Ama düğündeki öteki kişilere de sözü devreder. Tezel, Gönül, İlhan, Fitnat, Tuncer, Ertürk, Nuriye ve Ayşen, birer anlatıcı rolü üstlenirler. Gerçekte bunlar birer iç konuşmadır.

Türk toplumunun 1970’li yıllardaki genel tablosunu sunan panoramik roman; aynı zamanda da birkaç aydının iç dünyalarında yaşadıkları sarsıntıları irdeleyen dramatik bir eserdir.

Bu romanda Ağaoğlu sanatçıların, aydınların, öğrencilerin ve akademisyenlerin iç konuşma yöntemiyle yaşamlarını, solla tanışıp sonrasında da yollarının ayrılmasını, yaşadıkları kriz anlarını bireysel yalnızlıklarını ve sorgulamalarını anlatır. Aydınlar, sol ideolojinin içindeki varlıklarını, sermaye ile ordu arasındaki işbirliğinin teyit edildiği bir düğün ortamında sorgulayarak mücadele ettikleri unsurlarla aynı ortamda yer almalarının vicdani rahatsızlığını, bireysel yalnızlık ve yabancılaşmaya ilerleyen bir hikâye içinde fark ederler.

Roman, 12 Mart 1971 askeri darbesinin toplum üzerindeki etkilerini anlattığından “12 Mart” romanı olarak da anılır.