10. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Notları

Onuncu sınıf Türk Edebiyatı Öğretim Programı üç üniteden oluşmaktadır. Bu üç ünitede, başlangıcından Tanzimat’a kadar geçen sürede ortaya konan metinler dokuzuncu sınıfta verilen edebî zevk ve anlayış, kazandırılan metot bilgisi ve becerilerle incelenerek yorumlanmıştır. Burada, edebî metinlere zamanımıza özgü dikkatle kendi geçmişimize bakma ve onu anlayıp günümüz edebî metinleriyle karşılaştırma, değerlendirme, yorumlama beceri ve alışkanlıklarını kazandırma hedeflenmiştir.

I. ünitede (Tarih İçinde Türk Edebiyatı); edebiyat-tarih ilişkisi konusunda hazırlanan kazanımlar ve önerilen etkinliklerin verdiği imkânlarla edebî metinlerin yazıldıkları dönemi yansıtan tarihî belge niteliğinde oldukları vurgulanmıştır. Edebî eserlerin zihniyet, yapı, tema ve anlatma bakımlarından zaman içinde geliştiği düşüncesi kazandırılmıştır. Aynı ünitede öğrencilere, Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasındaki ölçütler, okudukları metinlerden ve yaptıkları etkinliklerden hareketle sezdirilmiştir. Bu kazanımların bir şema ile somutlaştırılması önerilmiştir.

II. ünitede (Destan Dönemi Türk Edebiyatı); Destan Dönemi’ni belirleyen zihniyet ve beğeniyi ana hatlarıyla sezdiren kazanım, açıklama ve etkinlikleri sözlü ve yazılı edebiyatın özelliklerini konu alan kazanım, etkinlik ve açıklamalar izlemiştir. Dokuzuncu sınıfta kazanılan metinleri inceleme ve yorumlama becerilerinin belli bir tarihî döneme nasıl uygulanacağını gösterip sezdiren kazanım, etkinlik ve açıklamalara yer verilmiştir. Bütün bunlar, öğrencilerin seçilen metinleri sınıfta inceleme ve çözümlemelerini sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Böylece öğrencilere uzak geçmişe özgü metinlerin günümüze özgü metotlarla anlamlandırma ve yorumlanma konularında beceri kazandırmak hedeflenmiştir.

III. ünite (İslam Uygarlığı Çevresinde Gelişen Türk Edebiyatı); önce İslam uygarlığına ve Türk kültürüne özgü ögelerin iç içe girerek dil, edebiyat ve kültür alanlarında yeni bir dönemi nasıl başlattıklarının kavratılması hedeflenmiş; sonra da XI-XII. yüzyıllarda Türklerin ortaya koydukları eserleri çözümleme, anlama ve yorumlama üzerinde duran kazanım ve etkinliklere yer verilmiştir. Bu ünitede, öğrencilerin seçilen metinleri çözümleme konusunda kazandıkları beceriler geliştirilmek istenmiş ve edebiyat tarihçilerinin verdikleri hükümleri tekrardan özellikle kaçınılmıştır. Seçilen metinlerde nelerin nasıl sorulması gerektiği, kazanım ve etkinliklerde gösterilmiştir.

Dokuzuncu sınıfta kazandırılan metin çözümleme becerileri XIII-XIV. yüzyıllarda Oğuz Türkçesinin Anadolu’daki ilk ürünleri olan Yunus Emre, Âşık Paşa, Hoca Dehhani ve Hacı Bektaş-ı Velî‘nin eserlerine nasıl uygulanacağını gösteren yeni kazanım, etkinlik ve açıklamalarla zenginleştirilmiştir. Battalname, Danişmendname metinleri ile Dede Korkut Hikâyeleri‘nin yine öğrenciler tarafından, günümüzde geçerli ve kabul görmüş bakış tarzıyla çözümlenmesi ve yorumlanmasını sağlayan kazanımlar sıralanmış, etkinlik örnekleri verilmiş, açıklamalar yapılmıştır. Öğrencilerin hazır hükümler ve kalıplaşmış cümlelerle değil; kazandırılmış beceri ve alışkanlıklardan hareketle seçilmiş metinleri yorumlamaları ve değerlendirmeleri hedeflenmiştir.

Oğuz Türkçesinin Anadolu’daki ilk örneklerinden sonra Osmanlı Dönemi Türk Edebiyatı’na geçilmiştir. Önce “divan şiiri” üzerinde durulmuştur. “Divan şiiri, şiir olarak öğrencilere nasıl sevdirilir” sorusunu gözden uzak tutmadan ve akıldan çıkarmadan şiir metinlerinin edebiyat ürünü olarak yorumlanmasına imkân veren kazanımlar hazırlanmış, etkinlik önerileri verilmiş ve açıklamalar yapılmıştır. Seçilen metinlere uygulanan bu kazanımlar ve önerilen etkinliklerle öğrencilerin divan şiirini sevmelerine imkân hazırlanabileceği düşünülmüştür. Böylece divan şiirinin edebî değeri sezdirilmek istenmiştir. Divan şiirinde öğrenciyi ürküten gereksiz ifade ve ses kalıplarını öğretme yerine öğrencinin onu kendi kendine çözümlemesi, yorumlaması ve tanıması hedeflenmiştir. Yani aracın amaç hâline getirilmesinden kaçınılmıştır. Öğrencilerin aynı dikkat ve duyarlılıkla, anonim ve âşık tarzı halk şiiri ile dinî-tasavvufi şiirini çözümlemesini, anlamını yorumlamasını sağlayan kazanımlar verilmiş, etkinlikler önerilmiştir.

Osmanlı döneminde yazılmış mesneviler ve söylenmiş halk hikâyelerinin “Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler” başlığı altında ele alındığı kısımda, bu metinlerin dokuzuncu sınıfta kazanılmış becerilerle çözümlenmesini kolaylaştırmak üzere yeni kazanımlar hazırlanmıştır. Öğrencilerin söz konusu metinleri kendilerince anlayıp yorumlamaları ve onlardan zevk alabilmeleri için nelere, niçin dikkat etmeleri gerektiği belirtilmiştir. Böylece anlatı metinlerinin zihniyet, yapı, tema, dil-anlam bakımlarından nasıl ve niçin değişerek geliştiğini öğrencilerin bulması hedeflenmiştir.

Osmanlı dönemi edebiyatının sanat ve kültür değerlerini, öğrencilerin ayrı ayrı belirlemeleri ve bunları aralarında tartışmalarına imkân hazırlayacak kazanımlar ve etkinlikler düzenlenmiştir. Bu, geçmişi geçmişte yaşamak değil; ânı, geçmişte ortaya konulmuş ses, söyleyiş, tema ve ifade bakımlarından güzel eserlerle zenginleştirmektir. Kazanımlar ve örnek etkinlikler bu düşünceden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Üniteye aynı dikkat, anlayış ve duyarlılıkla hazırlanan göstermeye bağlı edebî metinler ve öğretici metinlerle devam edilmiştir.

Kaynak: MEB Ortaöğretim Türk Edebiyatı Dersi (9-12. Sınıflar) Öğretim Programı

İndir->

İslamiye Öncesi Türk Edebiyatı (5.yy.-10.yüzyıl)

1. Sözlü Edebiyat (sav-sagu-destan-koşuk) (5.yy-8.yy) ve Yazılı Edebiyat (8.yy-10.yy.)

2. Geçiş Dönemi Edebiyatı (11.yy.-12.yy.)

İslami Dönem Türk Edebiyatı (10.yy.-19.yüzyıl)

1. Divan Edebiyatı (13.yy-19.yy)

2. Türk Halk Edebiyatı (13.yy.-19.yy)

a) Anonim Halk Edebiyatı (5,6.yy.-20.yy.)

b) Dini-Tasavvufi Halk Edebiyatı (11.yy.-19.yy.)

c) Aşık Tarzı Halk Edebiyatı (8.yy.-10.yy.) (13.yy.-19.yy.)

Etiketler

10. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Notları

9. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Notları

11. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Notları

Benzer İçerikler: