10. Sınıf (Lise 2) Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Konuları
10. Sınıf (Lise 2) Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Konuları
10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Üniteleri ve Ünite Süreleri:
1. ÜNİTE: GİRİŞ (Ünite Süresi: 3 Hafta, 3×5=15 ders saati)
2. ÜNİTE: HİKÂYE (Ünite Süresi: 6 Hafta, 6×5=30 ders saati)
3. ÜNİTE: ŞİİR (Ünite Süresi: 6 Hafta, 6×5=30 ders saati)
4. ÜNİTE: DESTAN/EFSANE (Ünite Süresi: 5 Hafta, 5×5=25 ders saati)
5. ÜNİTE: ROMAN (Ünite Süresi: 6 Hafta, 6×5=30 ders saati)
6. ÜNİTE: TİYATRO (Ünite Süresi: 4 Hafta, 4×5=20 ders saati)
7. ÜNİTE: HATIRA (ANI) (Ünite Süresi: 2 Hafta, 2×5=10 ders saati)
8. ÜNİTE: HABER METNİ (Ünite Süresi: 2 Hafta, 2×5=10 ders saati)
9. ÜNİTE: GEZİ YAZISI (Ünite Süresi: 2 Hafta, 2×5=10 ders saati)
I. DÖNEM
10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÜNİTELERİ-KONULARI-AÇIKLAMALARI
1. ÜNİTE: GİRİŞ
(Ünite Süresi: 3 Hafta, 3×5=15 ders saati)
OKUMA (3×3=9 ders saati)
1. Edebiyatın tarih ve din ile ilişkisi
* Tarihî gerçekliğin edebî metinlerde yeniden yorumlandığı, tarihin edebiyattan yararlanabileceği üzerinde durulur. Dinî hayatın edebî dönemleri belirleyen etkenlerden biri olduğundan bahsedilir. Edebiyatın dinî hayata, dinî hayatın da edebiyata ve dile etkide bulunduğuna dikkat çekilir.
2. Türk edebiyatının tarihî dönemleri
* Türk edebiyatının ana dönemleri (İslamiyetin kabulünden önceki dönem, İslami Dönem, Batı etkisinde gelişen dönem) üzerinde durulur. Bu dönemlere ilişkin bilgilendirme örnek metinler üzerinden yapılır.
* Sözlü edebiyat dönemi ile ilgili kısaca bilgi verilir. Yazılı edebiyat dönemi hakkındaki açıklamalar Türklerin kullandığı alfabeler (Kök Türk, Uygur, Arap, Kiril, Latin alfabesi) çerçevesinde yapılır.
YAZMA (3×1=3 ders saati)
* Öğrencilerin “Yazının gelişimi”, “Türk yazı sanatı” ve “Alfabeler” gibi konularda bir yazma çalışması yapmaları sağlanır.
SÖZLÜ İLETİŞİM (3×1=3 ders saati)
* Öğrencilerin hat sanatı, yazı tipleri/ karakterleri, kâğıt, kitap, kütüphane gibi konular üzerinde hazırlıklı bir konuşma yapmaları; konuşmalarını görsel unsurlarla desteklemeleri sağlanır.
Dil Bilgisi Konuları:
* Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.
2. ÜNİTE: HİKÂYE
(Ünite Süresi: 6 Hafta, 6×5=30 ders saati)
OKUMA (6×3=18)
1. Dede Korkut Hikâyeleri‘nden bir örnek
2. İki halk hikâyesi
3. Bir mesnevi
4. Tanzimat Dönemi’nden bir hikâye
5. Millî Edebiyat Dönemi’nden bir hikâye
* Hikâye türünün dünya edebiyatından bir örneğine yer verilir ve bu hikâyeyi, inceledikleri metinlerle karşılaştırmaları sağlanır.
* Halk hikâyeleri, destan tipi ve aşk temalı olmak üzere iki farklı tarzdan seçilir. Hz. Ali Cenknameleri’ne yer verilir.
* Mesnevi örnekleri Yusuf u Züleyha Ashab-ı Kehf ve Mem u Zîn gibi eserleden seçilir.
YAZMA (6×1=6)
* Öğrencilere inceledikleri metinlerden hareketle bir hikâye yazdırılır. Hikâye yazma çalışmalarının dışında incelenen metinlerden edinilen düşünce ve izlenimleri konu alan farklı türlerde de yazma çalışmaları yaptırılabilir.
* Öğrencilerin yazdığı metinler çeşitli araç ve yöntemlerle (sınıf panosu, okul panosu, dergi, gazete, sosyal medya vb.) sergilenir.
SÖZLÜ İLETİŞİM (6×1=6)
* Öğrencilerin hikâyeden uyarlanmış bir filmi izlemeleri ve filme konu olan hikâyeyi okumaları sağlanır. Daha sonra film ile hikâye arasındaki farkı değerlendirmeleri istenir (Ömer Seyfettin‘in “Diyet”, Mustafa Kutlu‘nun “Uzun Hikâye” adlı eserleri gibi).
Dilbilgisi Konuları:
* Metindeki fiilimsileri bulur ve bunların metindeki işlevlerini belirler.
* Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.
3. ÜNİTE: ŞİİR
(Ünite Süresi: 6 Hafta, 6×5=30 ders saati)
OKUMA (6×3=18)
1. İslamiyet’in kabulünden önceki Türk şiirinden bir koşuk, bir sagu
2. Geçiş dönemi (11-12. yüzyıl) Türk edebiyatından kısa metin örnekleri
3. Halk edebiyatından bir ilahi ve bir nefes
4. Halk edebiyatından üç mâni (düz, kesik ve yedekli mâni) ve bir türkü
5. Halk şiirinden bir koşma
6. Divan şiirinden iki gazel
7. Divan şiirinden bir kaside
8. Divan şiirinden bir şarkı
* Halk edebiyatından ilahi örneği Yunus Emre’nin şiirlerinden seçilir ve bu şiir üzerinden tasavvuf geleneği açıklanır.
YAZMA (6×1=6)
* Öğrencilerin okuma bölümünde edindikleri bilgilerden yararlanarak mâni ve koşma yazmaları sağlanır.
* Öğrencilerin yazdığı şiirler sınıfta değerlendirilir, çeşitli araç ve yöntemlerle (sınıf panosu, okul panosu, dergi, gazete, sosyal medya vb.) sergilenir.
SÖZLÜ İLETİŞİM (6×1=6)
* Öğrencilerin bir grubundan aile büyüklerinden veya başka kişilerden “mâni” derlemeleri ve bunları konularına göre tasnif ederek sınıfta okumaları istenir.
* Öğrencilerin bir grubundan halk şiiri nazım biçimlerinden (koşma, semai, varsağı, destan, türkü, mâni, ilahi, nefes vb.) oluşan bir şiir dinletisi hazırlamaları ve sunmaları istenir.
* Öğrencilerin bir grubundan divan şiiri nazım biçimlerinden (gazel, kaside, şarkı, rubai, terkibibent vb.) oluşan bir şiir dinletisi hazırlamaları ve sunmaları istenir.
* Yapılan sunumlardan sonra dinledikleri şiirlerin ahenk unsurları, ses akışları ve hissettirdikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunmaları sağlanır.
Dil Bilgisi Konuları:
* Metindeki isim tamlamalarını bulur ve bunların metindeki işlevlerini belirler.
* Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.
4. ÜNİTE: DESTAN/EFSANE
(Ünite Süresi: 5 Hafta, 5×5=25 ders saati)
OKUMA (5×3=15)
1. Dünya edebiyatının ilk destanlarından bir örnek
2. Türk halk edebiyatından bir efsane
3. İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatından bir destan
4. İslamiyet’in kabulünden sonraki dönemden bir destan
5. 1923-1980 dönemi Türk edebiyatından bir yapma destan
* Efsane ve destanların, ait oldukları toplumun millî kimliğiyle olan bağı; tarihî, kültürel ve toplumsal açıdan önemi üzerinde durulur. Türk destanları işlenirken millî ve manevi değerler üzerinde durulur.
* Efsane ve destanların, ait oldukları toplumun millî kimliğiyle olan bağı; tarihî, kültürel ve toplumsal açıdan önemi üzerinde durulur. Türk destanları işlenirken millî ve manevi değerler üzerinde durulur.
YAZMA (5×1=5)
* Öğrencilerden yakın çevrelerindeki varlıklar, mekânlar, tarihî olaylar, tabiat olayları ve inanışlarla ilgili efsaneleri sözlü kültür kaynaklarından derlemeleri ve bunları yazıya geçirerek sergilemeleri (sınıf panosu, okul panosu, dergi, gazete, sosyal medya vb.) istenir.
* “Bozkurtların Ölümü“, “Gün Olur Asra Bedel” gibi eserlerin destan türünden etkilenerek yazıldığı bilgisinden hareketle “15 Temmuz Demokrasi Zaferi ve Şehitleri” konusunda, öğrencilerin tercih ettiği türde bir yazı yazdırılır.
SÖZLÜ İLETİŞİM (5×1=5)
* Öğrencilerin, derleyip yazdıkları efsaneleri sınıfta sunmaları sağlanır.
Dil Bilgisi Konuları:
* Metindeki sıfat tamlamalarını bulur ve bunların metindeki işlevlerini belirler.
* Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.
II. DÖNEM 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÜNİTELERİ- KONULARI
5. ÜNİTE: ROMAN
(Ünite Süresi: 6 Hafta, 6×5=30 ders saati)
OKUMA (6×3=18)
1. Dünya edebiyatından bir roman
2. Tanzimat Dönemi Türk edebiyatından bir roman
3. Servetifünun Dönemi’nden bir roman
4. Millî Edebiyat Dönemi’nden bir roman
* Dünya edebiyatından alınan metin, roman türünün 19. yüzyıldaki klasik örneklerinden seçilir.
YAZMA (6×1=6)
* Öğrencilerden, okudukları bir romanın sonucunu değiştirerek yazmaları, romandaki olay örgüsünü hikâye formunda yazmaları veya romanın bir kesitini diyalog hâlinde yazmaları istenir.
SÖZLÜ İLETİŞİM (6×1=6)
* Öğrencilerin Türk ve Dünya edebiyatından sinemaya uyarlanmış bir romanın filmini izlemeleri ve izlediklerini
yorumlamaları sağlanır.
Dil Bilgisi Konuları:
* Metindeki cümle çeşitlerini bulur ve bunların metindeki işlevlerini belirler.
* Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.
6. ÜNİTE: TİYATRO
(Ünite Süresi: 4 Hafta, 4×5=20 ders saati)
OKUMA (4×3=12)
1. Geleneksel Türk tiyatrosundan iki metin (Karagöz, orta oyunu)
2. Modern Türk tiyatrosundan bir metin
* Tiyatro türünün dünya edebiyatından bir örneğine yer verilir ve bu örneğin incelenen metinlerle karşılaştırılması sağlanır.
YAZMA (4×1=4)
* Öğrencilerin, inceledikleri metinlerden hareketle geleneksel tiyatronun eğlence kültürümüzdeki yeri, Osmanlı toplumunda bir arada yaşama kültürü, isimlerle karakterler arasındaki ilişki, yanlış anlamalar ve şive taklitleri, gibi konular üzerinde yazı yazmaları sağlanır.
SÖZLÜ İLETİŞİM (4×1=4)
* Meddah hakkında bilgi verilir.
* Öğrencilerin, izledikleri bir meddah ve stand-up gösterisinden hareketle kısa bir meddah oyunu sunmaları sağlanır. Genel Ağ’dan Karagöz oyunu videoları izlettirilir.
Dil Bilgisi Konuları:
* Metindeki cümle çeşitlerini bulur ve bunların metindeki işlevlerini belirler.
* Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.
7. ÜNİTE: HATIRA (ANI)
(Ünite Süresi: 2 Hafta, 2×5=10 ders saati)
OKUMA (2×3=6)
1. Servetifünun Dönemi Türk edebiyatından bir hatıra (anı)
2. Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatından bir anı
* Anıların hikâye ve roman türüne kaynaklık edebileceği belirtilir. Ömer Seyfettin’in “Kaşağı”, “İlk Namaz”; Orhan Kemal’in “Sağ İç” gibi hikâyeleri ve Peyami Safa’nın “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” romanının anı türünden yararlanılarak yazıldığı üzerinde durulur.
YAZMA (2×1=2)
* Öğrencilerden türün özelliklerine uygun birer anı yazmaları istenir.
SÖZLÜ İLETİŞİM (2×1=2)
* Öğrencilerden, bir hatıralarını anlatmaları istenir.
Dil Bilgisi Konuları:
* Metindeki cümle çeşitlerini bulur ve bunların metindeki işlevlerini belirler.
* Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.
8. ÜNİTE: HABER METNİ
(Ünite Süresi: 2 Hafta, 2×5=10 ders saati)
OKUMA (2×3=6)
1. Güncel gazete ve dergilerden iki haber metni
2. Genel Ağ (internet) haberlerinden bir metin
* 5N 1K kuralından ve temel habercilik terimlerinden (sütun, spot, manşet, tekzip, sürmanşet, asparagas, muhabir vb.) bahsedilir.
* Gazete, dergi, Genel Ağ, radyo ve televizyon haberciliğinin farkları vurgulanır.
* Şiddet içerikli haberlerin, reyting aracı olarak kullanılmaması gerektiği üzerinde durulur.
* Haber metinlerinin sanat metinlerine kaynaklık edebileceği belirtilir.
* Dostoyevski’nin “Suç ve Ceza“, Orhan Kemal’in “Vukuat Var” adlı eserlerinin bir haberden yola çıkılarak yazıldığı üzerinde durulur.
YAZMA (2×1=2)
* Öğrencilerden yaşadıkları veya kurguladıkları bir olayı haber metni hâline getirmeleri istenir.
SÖZLÜ İLETİŞİM (2×1=2)
* Haber spikerliğinden bahsedilir.
* Öğrencilerden yazdıkları veya seçtikleri haber metinlerini haberin içeriğini yansıtacak şekilde sunmaları istenir.
Dil Bilgisi Konuları:
* Metindeki cümle çeşitlerini bulur ve bunların metindeki işlevlerini belirler.
* Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.
9. ÜNİTE: GEZİ YAZISI
(Ünite Süresi: 2 Hafta, 2×5=10 ders saati)
OKUMA (2×3=6)
1. Divan edebiyatından bir gezi yazısı
2. Cumhuriyet Dönemi’nden iki gezi yazısı
* Divan edebiyatından seçilen gezi yazısı Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme’sinden alınır.
YAZMA (2×1=2)
* Öğrencilerden gezdikleri bir yer hakkında bir gezi yazısı yazmaları istenir. Yazıyı görsel unsurlarla desteklemeleri önerilir.
SÖZLÜ İLETİŞİM (2×1=2)
* Öğrencilerden yazdıkları gezi yazılarını sınıfta sunmaları istenir.
Dil Bilgisi Konuları:
* Metindeki cümle çeşitlerini bulur ve bunların metindeki işlevlerini belirler.
* Metinler üzerinden imla ve noktalama çalışmaları yapılır.
9. 10. 11. ve 12. Sınıflar Türk Dili ve Edebiyatı Ders Konuları
