10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2018-2019 Eğitim-Öğretim Yılı  2. Dönem 2. Yazılı Sınav Soruları ve Cevapları

S1. Yanlış anlaşılmalara dayanan güldürü şive ve taklitlere de yer veren oyun ramazanda İstanbul’un her semtinde ve herhangi bir kahvehanede oynanabilirdi. Bu oyun; malum, meydan oyunudur. Seyirciler bu meydanın etrafını çepeçevre kuşatırdı, yalnız bir tarafı açık bırakılırdı. Bu oyunun dekoruna gelince, “yeni dünya” denilen bir çeşit paravana idi. Bu yeni dünya kurulduğu zaman sanki bir ev olurdu. Eşyası da iki iskemleden ibaretti. Gözlemeci adlı oyunlarda olduğu gibi çok kısa bir yeni dünya bulunurdu ki buna dükkân denilirdi. Dükkânda tek iskemle vardı…

Bu parça aşağıdaki cümlelerden hangisiyle devam ettirilirse bilgi yanlışı olur?
A) Bu oyunda Kavuklu ve Pişekâr tipleri oyunun temel kişileridir.
B) Oyuna zurna, çiftnara gibi çalgılar eşlik eder.
C) Bu oyun gölge oyunu olarak da adlandırılmıştır.
D) Kalabalık kişi kadrosuna sahip olan oyun doğaçlama oynanır.
E) Oluştuğu dönemin sosyal yaşamından izler taşır.

S2. Geleneksel Türk tiyatrosuna özgü bir sahne oyunu da “hayal oyunu” adı verilen Karagöz’dür.
Bu cümleyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Tırnak işareti vurgu amacıyla kullanılmıştır.
B) Yapım ve çekim eklerine örnek vardır.
C) Yüklemin türüne göre isim cümlesidir.
D) Sıfat ve isim tamlamaları kullanılmıştır.
E) Ögelerin dizilişine göre devrik cümledir.

S3. Tiyatroda dekor, kostüm, ışık, müzik gibi unsurlar olayları belirginleştirmeye yarar. Başka bir deyişle olayların daha canlı bir görünüm kazanmasını sağlar. Mekân ve dekor, geleneksel tiyatroda standart bir özellik göstermesine karşılık modern tiyatroda aynı eserin farklı temsillerinde, metinle ilişkili veya metinden bağımsız olarak farklı mekân ve dekor uygulamaları olabilir.
Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Tanımlamanın olduğu
B) Fiilimsilere yer verildiği
C) Açıklama anlatım biçiminin kullanıldığı
D) Karşılaştırmadan yararlanıldığı
E) İsim ve sıfat tamlamasının kullanıldığı

S4. (I) Karagöz, karanlık bir yerde gerisinden aydınlatılmış beyaz bir perdede tasvirlerle oynatılan bir oyundur. (II) Değişik şive ve ses taklitlerinin yer aldığı oyunda Karagöz ve Hacivat başlıca tiplerdir. (III) Tuzsuz Deli Bekir, Kayserili, Acem, Yahudi, Karagöz’ün karısı, Cüce gibi tipler de bu oyunda yerini alır. (IV) Karagöz oyunu giriş, muhavere, fasıl ve bitiş olmak üzere dört bölümden oluşur. (V) Oyuna adını veren asıl konunun ele alındığı bölüm muhaveredir.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

S5. Mutluluk paylaşılınca artar, dertler paylaşılınca azalır.
Bu cümle ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Anlamına göre olumlu bir cümledir.
B) Sıralı cümledir.
C) Yükleminin türüne göre isim cümlesidir.
D) Zarf-fiil vardır.
E) Geniş zaman kipi ile oluşmuştur.

S6. Aşağıdakilerden hangisi biçimce olumsuz anlamca olumlu cümledir?
A) Eleştirileri olgunlukla karşıladığın dikkatimi çekmedi değil.
B) Gittiği hiçbir şehir doğup büyüdüğü yerin tadını vermedi.
C) Kardeşinin bu yaşına kadar hiçbir rahatsızlığı yoktu.
D) Böylesine güzel sözlerden sonra işini yarım bırakır mı hiç?
E) Son eserinde ne sade bir dil kullanmış ne de içeriği zenginleştirmiş.

S7.
I. Kardeşi Ağustos ayında gelecekmiş.
II. Yapraklar nedense sararmamışdı oysa ki artık sonbahar gelmişti.
III. Gün gelecek onlar da dostça yaşamayı öğrenecek.
IV. Onun gibi dürüst birini bulmak çok zor.
V. Biz inanıyoruz ki gelecek günler daha iyi olacak.
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde yazım yanlışı vardır?
A) I ve II  B) I ve V  C) II ve III  D) III ve IV  E) IV ve V

S8. Top sesleri, belirsiz aralıklarla devam ediyor. Deminkinden daha mı yakın, daha mı uzak? Bana, gittikçe uzaklaşır gibi geliyor. Hesaba göre böyle tahmin ediyorum. Sanki bir saat içinde düşman, mevziini mi değiştirdi. Eğer böyle olsaydı düşman yeni mevzilerini tespit edinceye kadar uzun bir süre top seslerinin kesilmesi gerekirdi. Fakat kim dedi ki bu, mutlaka düşman toplarının sesidir? Belki de sabahtan beri kulağıma gelen sesler hep bizim cepheden aksediyor. Ben böyle düşünürken dalıp gitmişim.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) İsim-fiil
B) Sıfat-fiil
C) Birleşik isim
D) İsim tamlaması
E) Sıfat tamlaması

S9. Meftun artık o kulübe içinde bekleyerek vakit kaybetmenin uygun olamayacağını anladı. Kapıyı açıp hemen dışarıya fırladı. Heyecanına yenilerek tedbirsiz bir heyecanla soluk soluğa hendeğe kadar koştu. O üç kişiyle aradaki açıklığı hemen yarıladı. Şimdi gördü. İyice seçti. Bunlardan ikisi kadın, biri erkekti. Kim olduklarını anlamakta da güçlük çekmedi. Lebibe, Rebia, Mahir…
Bu parçanın türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Masal
B) Halk Hikâyesi
C) Destan
D) Roman
E) Fabl

S10. Günler ne çabuk geçiyordu! Eylül başlarında serpeleyen o yağmurdan sonra uzun bir süre havalar açık gitti. Yumuşak bir mavilik alan gökyüzü, çoğu günler bulutsuzdu. Bazı bazı yağmur getirmekten uzak beyaz bulutlar geçiyordu yükseklerden. Deniz ile kırlar, gürültülü yazın ardından bir eğlence gecesinden sonra boşalmış açık hava bahçelerinin sessizliği içindeydiler. Durgun, kımıltısız, uyukluyorlardı. Eylül çıkarken, ekimin ilk yarısının dolmasına yakın, kısa süren iki yağmur daha yağdı. Her yağmurun ardından kırlar canlanır gibi oldu. Kuru ot tohumları çatlayıp filizlendiler. Yağmurların arkası gelmeyince bu yeşillik iki üç gün içinde kurudu. Gene o hastalıklı sarı renk kapladı ortalığı. Nadaslara işleyememişti yağmurlar.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Kişileştirme
B) Mecaz anlam
C) Benzetme
D) Duyular arası aktarma
E) 3. tekil kişili anlatım

S11.
I. Olayların geçtiği mekân İstanbul’dur.
II. Her tabakadan insanın yaşantısı konu olarak ele alınmıştır.
III. Sanatçılar sade dili kullanmaya özen göstermiş ve eserlerinde yerli hayatı konu edinmişlerdir.
IV. Bireysel konular işlenmiş, bireylerin iç dünyaları ince ayrıntılarıyla verilmiştir.
V. “Millî kaynaklara dönme” anlayışı doğrultusunda eser verilmiştir.

Yukarıdaki Millî Edebiyat Dönemi romanları ile ilgili verilen numaralandırılmış ifadelerden hangileri yanlıştır?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) II ve IV E) IV ve V

S12. Aşağıdaki parçalardan hangisi farklı bir bakış açısıyla yazılmıştır?
A) Babamı her nedense her zaman kahkahalarla güldüren bu maceraya ben o kadar gülemiyordum. Zaten sonraları ben Fahim Beyle, biraz daha tanışarak, yavaş yavaş bu hâdiseyi başka türlü tefsire koyulmuştum.
B) İlk biz geldik. Beni Ömer’le Tezel getirdiler. Oğlum şurda, kapıda karşıladı. Getirip buraya oturttu. Müjgân da koluma girmişti hatta. “Gel anne, senin yerin burası. Bak burda otur, seyret.” dediler.
C) Bu sabah hesap ettim. Ben, Zeyniler’e geleli aşağı yukarı bir ay olmuş. Bu bir ay, bana şimdi on yıldan daha uzun görünüyor.
D) Yusuf’un yaylı arabası, o yaz sıcağında kabuğuna çekilmiş sokaklardan geçerken, işlemeli bir perde kıpırdanıp aralandı. Yusuf, ipek tüccarı Abdullah Bey’i bir an önce Bilecik’e götürme telaşındaydı. Yine de o kerpiç evin penceresine bakmadan edemedi.
E) Mütemadiyen onları düşünüyordum. Fakat nihayet daha fazla dayanamadım ve kafamdan uzak tutmak istediğim hayal, yavaşça sessiz sedasız gözlerimin önünde dikildi.

S13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?
A) Bu konu( ) hiç de öyle geçiştirilecek nitelikte değildir.
B) Umduk( ) bekledik, düşündük.
C) Evde( ) okulda, kütüphanede hep seni aradım.
D) Akşam( ) yine akşam, yine akşam
E) Misafir on kısmetle gelir( ) birini yer, dokuzunu bırakır.

S14. Destanla ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Destanlar; dile, edebiyata ve tarihe ışık tutan kaynaklardır.
B) Destanlarda olağanüstü olaylara ve kişilere rastlamak mümkündür.
C) Her milletin geçmişini aydınlatacak bir doğal destanı vardır.
D) Destanlarda zaman ve mekân unsuru pek belli değildir.
E) Destanların ortaya çıkmasında mitlerin de önemli rolü vardır.

S15. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’in kabulünden önceki Türk destanları için söylenemez?
A) Bu dönem destanları, dönemin sosyal ve kültürel hayatını yansıtmaktadır.
B) Destanlarda bozkurt, su, ağaç, ışık gibi bazı motifler kullanılmıştır.
C) Bu dönem destanları anonim bir nitelik taşımaktadır.
D) Destanlarda yavaş yavaş yabancı dillerin etkisi görülmeye başlanmıştır.
E) Oğuz Kağan, Şu, Ergenekon ve Türeyiş destanları bu dönem ürünlerindendir.

S16. Aşağıdakilerin hangisinde birden fazla sıfat tamlaması kullanılmıştır?
A) Masmavi göğün altında uzanmış yatıyorum hayaller kurarak.
B) Evimiz çıkmaz sokağın sonunda yeşil boyalı bir evdi.
C) Lokman Hekim, ölüme çare arayıp durmuş yıllarca.
D) Evin duvarına kocaman resimler yapmış çocuklar.
E) Köy çocukları okula gidebilmek için bir çare arıyorlar.

S17. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yazım ve noktalama yönünden yanlıştır?
A) Kitap Fuarı’na gelen yazarlardan biri de Mustafa Kutlu’ydu.
B) Ünlü Ressam; İstanbul’a gelerek resim sergisinin açılışında konuştu.
C) Tiyatronun son perdesini izleyip öyle çıkalım, dedi.
D) Olağan üstü olayların konu edildiği efsaneleri okuyordu.
E) Şiir Dinletisinde Çanakkale Şehitleri destanını çok içli okumuştu.

S18. Gülün rengi eskiden kırmızı değilmiş. Gül, bülbüle o zaman da hiç yüz vermiyormuş. Gülün bu kayıtsızlığına dayanamayan bülbül, günün birinde gidip onun gövdesine konuvermiş. Dikenler bülbülün göğsüne batınca akan kan gülün dibine dökülmüş ve köklerinden damarlarına doğru yayılmış. Gül, işte o günden sonra kırmızı açmaya başlamış.

Bu parçanın türü aşağıdakilerin hangisidir?
A) Destan
B) Halk hikâyesi
C) Efsane
D) Masal
E) Fabl

S19. Aşağıda verilen destanlardan hangisi oluştuğu dönem yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) Şu Destanı
B) Yaradılış Destanı
C) Bozkurt Destanı
D) Manas Destanı
E) Ergenekon Destanı

S20. Aşağıdaki destanlardan hangisi, birlikte verildiği millete ait değildir?
A) Gılgamış-Yunan
B) Şehname-İran
C) Yaradılış-Türk
D) Nibelungen-Alman
E) Kalevala-Fin

S21. Anadolu baştanbaşa efsanedir. Halkımızın engin hayal gücü, az çok bir şekle sahip olan her taş yığını için güzel hikâyeler ortaya koymuştur. Günlük hayatın pek çok meşgalesi bu efsanelerde ifadesini bulmuş, Anadolu’nun mert insanları zaman zaman teselliyi bunlarda aramışlardır. Efsanelerin hepsinde insanların doğruluktan ayrılmamaya davet edildiğini görürüz.

Bu parçada efsanelerle ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Anadolu’nun efsaneler yönünden zengin olduğuna
B) Halkın hayal gücünün ürünü olduğuna
C) Günlük hayattan izler taşıdığına
D) İnsanları doğru olana çağırdığına
E) İnsan zihninin hayalî konularda efsane oluşturduğuna

S22. Milletlerin tarih öncesi dönemlerinde doğaüstü güçler karşısındaki kahramanlıklarını, dış güçlerle olan mücadelelerini; kuraklık, göç, deprem gibi büyük yıkımlar karşısındaki tepki ve davranışlarını anlatan doğal destanlar —— ürünlerdir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) bireysel
B) sözlü
C) anonim
D) millî
E) ulusal

S23. Bu ürünler, akıl ve mantık dönemi ürünleridir. Kimi şair ve yazarlar bağlı bulunduğu milletin tarihinden çıkardıkları önemli olayları sanatçı hayal güçleriyle zenginleştirerek manzum ya da nesir hâlinde zenginleştirirler. Bireyselliğin hâkim olduğu bu ürünlerde olağanüstü unsurları da bulmak mümkündür.

Bu parçada “bu ürünler” diye bahsedilen tür, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Efsane
B) Masal
C) Doğal destan
D) Halk hikâyeleri
E) Yapma destan

S24. Ağaçlar çiçek açmış, papatyalar kanlı canlıydı. Kayısı köpüğü saman sarısı düğün çiçekleri, yeşillerin en uçuğu, pembelerin en hafifleri… Bir sevinçli, konuşkan sevgi tomurcuklarda; bir kanat sesiydi havada. Ve uzayıp giden o akşam saati hiç bitmeyecek gibi geldi bana. Yavaş yavaş ormanın içine yürüdüm. Bitkiler dile geliyordu renk renk ve konuşuyorlardı gün ışığıyla… Orman derinlikleri deniz gibi, insanı alıp giden bir duygu, bir sonsuzluk… Başka bir musikide yalnızlık, hiç duymadığımız başka bir musikiydi bu.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) İsim tamlaması
B) Sıfat tamlaması
C) Edat
D) İsim-fiil
E) Sıfat-fiil

S25.
I. Divan edebiyatı ürünlerinde somut konular işlenmiştir.
II. Divan edebiyatı ürünlerinde ağır bir dil kullanılırken halk edebiyatı ürünlerinde sade bir dil kullanılmıştır.
III. Halk edebiyatı sanatçılarının bazıları aruzla da eserler vermiştir.
IV. Halk edebiyatı ile divan edebiyatında bazı mazmunlar ortak kullanılmıştır.
V. Halk edebiyatı, divan edebiyatı sona erdikten sonra ortaya çıkmıştır.

Yukarıda divan edebiyatı ve halk edebiyatıyla ilgili verilen numaralandırılmış ifadelerden hangi ikisi yanlıştır?

A) I ve II
B) I ve V
C) II ve III
D) II ve IV
E) IV ve V

Cevaplar:

1C 2E 3A 4E 5C 6A 7A 8C 9D 10C 11B 12D 13E 14C 15D 16B 17B 18C 19D 20A 21E 22A 23E 24D 25B